Tijdens de overgang krijgen veel vrouwen te maken met vervelende klachten zoals opvliegers, nachtelijk zweten, stemmingswisselingen en slaapproblemen. Deze symptomen ontstaan door de afname van de hormonen oestrogeen en progesteron. Met voeding en leefstijladviezen vaak een groot deel van deze klachten verminderen. Voor resterende klachten hebben we gelukkig een aanvullende oplossing: hormoontherapie.
Maar wat zijn de opties, en wat zijn de verschillen tussen bio-identieke hormonen en de meer traditionele varianten? In deze blog duiken we in de wereld van hormoontherapie, bekijken we de voordelen en nadelen, en bespreken we welke leefstijlinterventies je kunt inzetten.
Wat is hormoontherapie?
Hormoontherapie of hormonale substitutie therapie (HST), ook bekend als Hormone Replacement Therapy of HRT, is een behandeling waarbij de hormonen oestrogeen en vaak progesteron worden toegediend om de hormonale balans te herstellen en overgangsklachten te verlichten. Er zijn verschillende vormen van hormoontherapie voor in de overgang beschikbaar, waaronder synthetische hormonen en bio-identieke hormonen.
Bio-identieke hormonen
Bio-identieke hormonen zijn hormonen die qua moleculaire structuur identiek zijn aan de hormonen die je lichaam zelf aanmaakt. Ze zijn dus lichaams-identiek. Vandaar dat dit ook wel bio-identieke hormonen worden genoemd. Ze worden vaak gemaakt uit plantaardige bronnen en staan bekend als een natuurlijkere optie maar worden ook gewoon in een fabriek gemaakt. Deze hormonen, zoals estradiol (bio-identiek oestrogeen) en progesteron (bekend als Utrogestan), hebben meestal minder bijwerkingen. Ook kent transdermale toediening (via de huid) een minder groot risico op trombose. Bio-identieke hormonen hebben mogelijk wel hogere kosten dan synthetische varianten.
Synthetische hormonen
Synthetische hormonen, zoals ethinylestradiol en progestagenen (zoals norethisteron en medroxyprogesteron), lijken op de natuurlijke hormonen, maar hebben niet exact dezelfde moleculaire structuur. Ze worden ook in een fabriek gemaakt en worden al jarenlang gebruikt om overgangsklachten te behandelen. Ze zijn breed beschikbaar en worden vergoed door de zorgverzekering. Synthetische hormonen kunnen een grotere kans op bijwerkingen hebben, zoals hoofdpijn, misselijkheid en stemmingswisselingen. En mogelijk een hoger risico op hart- en vaatziekten en borst- en baarmoederkanker.
Welke medicijnen zijn er voor hormoontherapie?
Er zijn verschillende medicijnen beschikbaar die hormonen bevatten om overgangsklachten te behandelen. Deze kunnen in verschillende vormen worden toegediend, zoals pillen, pleisters, gels en spray.
Bio-indentieke hormonen zijn:
– Estradiol: bio-identiek oestrogeen, vaak voorgeschreven in de vorm van pleisters, gels of spray.
– Progesteron (Utrogestan): bio-identiek progesteron, meestal in tabletvorm. Dit wordt vaak voorgeschreven in combinatie met oestrogeen om het baarmoederslijmvlies te beschermen.
Bijwerkingen
Hoewel hormoontherapie kan zorgen voor verlichting van overgangsklachten en kan beschermen tegen osteoporose (botontkalking) kan het ook bijwerkingen hebben.
Bij langdurig gebruik is er mogelijk een iets verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker, zoals borst- en baarmoederkanker. Hoewel relatief zeldzaam, is er mogelijk een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, beroerte, trombose. Hormoontherapie in de overgang kan ook zorgen voor vaginaal bloedverlies of gevoelige borsten.
Contra-indicaties
Hoewel hormoontherapie in de overgang effectief kan zijn, is het niet voor iedereen geschikt.
Contra-indicaties zijn onder andere:
– Een voorgeschiedenis van borstkanker of baarmoederkanker.
– Ernstige leveraandoeningen.
– Trombose of een verhoogd risico op bloedstolsels.
– Onverklaarbare vaginale bloedingen.
Als je een van deze aandoeningen hebt, is het belangrijk om alternatieven te bespreken.
Voeding- en leefstijlinterventies: wat kun je zelf doen?
Naast hormoontherapie zijn er verschillende leefstijlinterventies die je kunnen helpen om de symptomen van de overgang te verlichten.
- Voeding: een gezond, gebalanceerd voedingspatroon rijk aan groenten, fruit, vezels en gezonde vetten kan helpen om je hormonen in balans te houden. Vermijd teveel snelle suiker en bewerkte voedingsmiddelen, en kies voor voeding die rijk is aan fyto-oestrogenen (zoals soja en lijnzaad), die op natuurlijke wijze oestrogeen kunnen ondersteunen. Zorg ook voor een stabiele bloedsuikerspiegel en voorkom insuline-resistentie.
- Beweging: regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen, krachttraining of yoga, kan opvliegers verminderen, je energie verbeteren en helpen om je gewicht onder controle te houden. Daarnaast versterkt het je botten en verlaagt het de kans op osteoporose. Voldoende spieren zijn belangrijk voor een optimale bloedsuikerregulatie.
- Slaap en stressmanagement: rust, reinheid en regelmaat. De 3 R-en doen wonderen voor baby’s, maar ook in de menopauze is deze mantra een hele goede. Een consistent slaappatroon en technieken zoals meditatie of ademhalingsoefeningen kunnen helpen bij het verminderen van stress en het bevorderen van een goede nachtrust. Chronische stress kan hormonale disbalans verergeren, dus het is belangrijk om stress indien mogelijk te beperken. En daarnaast manieren te kennen waardoor jij stress kan reguleren.
- Alcohol en cafeïne beperken: een minder populaire tip is om de inname van alcohol en koffie te verminderen. Beide kunnen opvliegers en andere overgangsklachten verergeren. Zie alcohol en koffie als twee knoppen waar je aan kan draaien om invloed uit te oefenen op jouw klachten. Probeer het eens uit: heeft het effect op jouw overgangsklachten?
Kies wat bij jou past
Hormoontherapie in de overgang kan een effectieve manier zijn om klachten te verlichten, maar het is belangrijk om de verschillende opties te begrijpen. Of je nu kiest voor bio-identieke hormonen of synthetische hormonen, het belangrijkste is dat je een behandeling kiest die bij jouw behoeften en gezondheid past. Vergeet ook niet dat leefstijlaanpassingen een belangrijke rol kunnen spelen bij het verminderen van klachten.
Overleg altijd met een arts over de beste optie voor jouw situatie, en wees niet bang om hormoontherapie als een waardevolle bondgenoot te omarmen in je overgangsperiode!
Lees hier meer over bio-identieke hormonen bij Mind Your Gut